Εκστρατεία «One in Five»

Ομιλία στην εκδήλωση με θέμα την Προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση στα πλαίσια της εκστρατείας «One in Five»

Σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του ποιήματα, ο Γκαίτε μνημονεύει τη χαρά της παιδικής ηλικίας ως την αυθεντικότερη στιγμή της ανθρώπινης ευτυχίας.

Η παιδική ηλικία, όμως, δεν είναι μόνο η πιο αθώα και η πιο σημαντική περίοδος για την εξέλιξη της προσωπικότητας του ανθρώπου, αλλά είναι ταυτόχρονα και η πλέον απροστάτευτη.

Σε κάθε εποχή και σε κάθε κοινωνία, τα παιδιά αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους και πολλαπλές απειλές που σχετίζονται με τους αξιακούς κώδικες, τα πολιτισμικά πρότυπα, τις κοινωνικές αντιλήψεις και την οικονομική κατάσταση.

Στις σημερινές οριακές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες, η παιδική φτώχεια και εξαθλίωση, η εκμετάλλευση και η κακοποίηση βρίσκουν πρόσφορο έδαφος, συνιστώντας ορατή απειλή ακόμα και για την ίδια την επιβίωση.

Από όλες τις μορφές βίας απέναντι στα παιδιά, η σεξουαλική βία είναι η λιγότερο εμφανής, αλλά η πλέον τραυματική.

Η σεξουαλική παρενόχληση και εκμετάλλευση, η παιδική πορνεία, η παιδική πορνογραφία, η διαφθορά των παιδιών, ιδίως μέσα από τη χρήση νέων τεχνολογιών, είναι πιο κοντά μας από όσο νομίζουμε.

Μας απειλούν πιο σοβαρά από όσο πιστεύουμε.

Γιατί, πέρα από όλα τα άλλα, έχουμε να κάνουμε με μια απειλή που είναι τόσο μεγάλη αλλά και τόσο καλά κρυμμένη.

Έχουμε να κάνουμε με μια μορφή βίας που η ειδική της φύση απαιτεί ειδική αντιμετώπιση, που η ευρεία της διάδοση απαιτεί ευρεία κινητοποίηση, που η συστηματική της απόκρυψη απαιτεί συστηματική δράση.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης, πρωτοπόρος οργανισμός στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δε θα μπορούσε παρά να αντιμετωπίσει τη μεγάλη αυτή πρόκληση που αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές όλων μας.

Συνεχίζοντας μια σειρά από εκστρατείες, με τελευταία αυτή για την αντιμετώπιση της βίας απέναντι στις γυναίκες, το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει αναλάβει ενεργό δράση ενάντια στη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών.

Ξεκινώντας από το 2005, το Συμβούλιο της Ευρώπης έφτασε στην σημαντικότερη στιγμή αυτής της μεγάλης προσπάθειας που είναι η υπογραφή το 2007 της σύμβασης του Συμβουλίου για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση, γνωστή ως σύμβαση Lanzarote.

Πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι τη σύμβαση αυτή έχουν υπογράψει 42 από τα 47 κράτη μέλη του Συμβουλίου και την έχουν ήδη ενσωματώσει στη νομοθεσία τους 12 από αυτά.

Έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που επικύρωσε στο Κοινοβούλιό της την Σύμβαση το 2008, με ισχύ από την 1η Ιουλίου 2010.

Τη σύμβαση χαρακτηρίζει μια σημαντική καινοτομία, καθώς είναι το πρώτο διεθνές νομικό κείμενο που περιλαμβάνει όλες τις μορφές σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών, με συγκεκριμένους στόχους και ενέργειες για την πρόληψη, τον εντοπισμό, την αναφορά και την αντιμετώπιση του φαινομένου.

Άρρηκτα συνδεδεμένη με την Σύμβαση Lanzarote και πολύτιμο εργαλείο για την επίτευξη των σκοπών της, είναι η καμπάνια «1 στα 5» που εγκαινιάζουμε σήμερα στη χώρα μας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού.

Γιατί όμως 1 στα 5;

Σύμφωνα με έρευνες από διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες και μελέτες της UNICEF ,της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας 1 στα 5 από τα συνολικά 150 εκατομμύρια παιδιά στην Ευρωπαϊκή ήπειρο υφίσταται σεξουαλική κακοποίηση.

Σε ποσοστό ως και 85% των περιπτώσεων η κακοποίηση προέρχεται από πρόσωπα με στενή σχέση εμπιστοσύνης ή προστασίας του παιδιού.

Πρόσωπα που ανήκουν στο άμεσο περιβάλλον του παιδιού, το οποίο αποκτά την οδυνηρή ιδιότητα του θύματος.

Μόνο μία στις δέκα από αυτές τις περιπτώσεις αναφέρεται στις αρμόδιες αρχές.

Οι αριθμοί αυτοί, μας αποκαλύπτουν την αλήθεια για ένα πολύ σκοτεινό τοπίο.

Μας κινητοποιούν για την ύπαρξη του προβλήματος και ταυτόχρονα μας καθηλώνουν με το μέγεθός του.

Όλα αυτά τα στοιχεία μας περιγράφουν ένα φαινόμενο δύσκολο στην προσέγγισή του και γι’ αυτό και στην καταπολέμησή του.

Η εκστρατεία «1 στα 5» φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει όλα αυτά τα προβλήματα με τρόπο δυναμικό, ρεαλιστικό, πολύπλευρο και προπάντων αποτελεσματικό.

Αποσκοπεί στο να ευαισθητοποιήσει, να ενημερώσει και να ενεργοποιήσει όλους εκείνους τους φορείς, τους θεσμούς και τα πρόσωπα που μπορούν να συμβάλουν στην άρση αυτής της νοσηρής αλλά και επικίνδυνης κατάστασης.

Επιδιώκει να ενδυναμώσει πρώτα απ’ όλα τα ίδια τα παιδιά, χωρίς να τους μεταθέτει την ευθύνη για την ασφάλειά τους, γιατί με τα παιδιά οφείλουμε να είμαστε περισσότερο δίκαιοι παρά ευχάριστοι.

Από την προσπάθεια αυτή δεν εξαιρείται κανείς μας.

Οφείλουμε όλοι να είμαστε υποψιασμένοι, να προβληματιζόμαστε, να ενημερωνόμαστε επαρκώς για τις μορφές και τα αποτελέσματα της παιδικής βίας.

Αποτελέσματα που συνοδεύουν ακούσια το παιδί σε όλη του τη ζωή, αφήνουν βαθιά εντυπώματα στο μυαλό και την ψυχή του και επηρεάζουν καίρια την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.

Σύμφωνα με τον Φρόυντ άλλωστε, ο άνθρωπος είναι προϊόν των τραυμάτων της παιδικής του ηλικίας, και επιδίωξή μας δεν είναι μια παιδική ηλικία των τραυμάτων αλλά των θαυμάτων.

Σε αυτή μας την προσπάθεια αντιμετωπίζουμε τη σιωπή, την απόκρυψη και τη συγκάλυψη.

Ο φόβος, η ντροπή, τα στερεότυπα, οι ενοχές, ακόμη και η άγνοια για το πού πρέπει κανείς να απευθυνθεί, δυσχεραίνουν μια ήδη προβληματική κατάσταση

Οι αναστολές και οι φοβίες που εμποδίζουν τους γονείς να συζητούν ανοιχτά με τα παιδιά, τα εγκλωβίζουν στα στεγανά της μυστικοπάθειας και της εσωστρέφειας.

Έτσι, το μεγαλύτερο ποσοστό των θυμάτων απομένει χωρίς υποστήριξη και οι δράστες παραμένουν ατιμώρητοι και κυρίως ανενόχλητοι.

Όμως το τοπίο σταδιακά αλλάζει. Οι πρόσφατες συλλήψεις και οι καταδίκες των ενόχων σε πολλές χώρες, όπως στην Πορτογαλία, την Ολλανδία, τη Μεγάλη Βρεττανία κ.α. , κυρίως για σεξουαλικά εγκλήματα που διαπράττονται μέσω του διαδικτύου, δείχνουν ότι το φαινόμενο αυτό δεν είναι ανίκητο.

Κλειδί σε αυτή την προσπάθεια αποτελεί η βελτίωση και ενίσχυση της εθνικής νομοθεσίας που θα συμβάλλει στην πρόληψη και την καταστολή, προστατεύοντας τα θύματα και αποτρέποντας τους θύτες από επανάληψη τέτοιων πράξεων. Αυτός είναι και ένας από τους βασικούς στόχους της εκστρατείας μας.

Στο πλαίσιο αυτό κρίνεται θετική η πρόθεση του Υπουργείου Παιδείας για αυστηροποίηση του πειθαρχικού δικαίου εκπαιδευτικών που εμπλέκονται σε φαινόμενα σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.

Μαζί με τη θεσμική θωράκιση απαιτούνται και καινοτόμες ιδέες, όπως μονάδες υποδοχής που θα συγκεντρώνουν όλους τους αρμόδιους φορείς- αστυνομία, εισαγγελέα, υπηρεσίες περίθαλψης και υποστήριξης.

Σε αυτές τις μονάδες θα μπορεί να απευθύνεται το θύμα χωρίς να ταλαιπωρείται ψυχολογικά και να χάνεται στον κυκεώνα των διαδικασιών, βιώνοντας ξανά και ξανά το προσωπικό του δράμα.

Κυρίες και κύριοι,

Η προσπάθεια που ξεκινάμε σήμερα αποσκοπεί στο να αντιμετωπίσει στην ολότητα και στην ευρύτητά του το ευαίσθητο αυτό κοινωνικό ζήτημα, παρέχοντας πληροφόρηση, επιδιώκοντας την ευαισθητοποίηση και εφοδιάζοντας με τα κατάλληλα εργαλεία όλους τους εμπλεκόμενους, φορείς και πολίτες.

Για το λόγο αυτό, βρίσκονται σήμερα εδώ, πρόσωπα από όλο το φάσμα της πολιτείας, της διοίκησης, των δικαστικών και διωκτικών αρχών, των ανεξάρτητων αρχών, της Εκκλησίας, της κοινωνίας των πολιτών, της επιστημονικής κοινότητας, , των επαγγελματικών δικτύων, που θα συνεισφέρουν σε αυτήν την προσπάθεια από τη δική τους, εξειδικευμένη θέση.

Θέλω να τους ευχαριστήσω για την αποψινή τους παρουσία αλλά κυρίως για την ειλικρινή τους διάθεση. Θέλω να τους καλέσω να συνεχίσουν, να συνεχίσουμε με την ίδια πίστη, με την ίδια θέρμη και με μόνο στόχο το 1 στα 5 να γίνει σύντομα 0 στα 5.

Γιατί όπως είπε και ο αιώνιος έφηβος, ο Αντώνης Σαμαράκης, φτάνει να πληγωθεί μόνο ένα παιδί για να χρεοκοπήσει όλος ο κόσμος μας.

Με την σημερινή μας συμμετοχή, δηλώνουμε την αποφασιστικότητά μας να καταπολεμήσουμε δραστικά ένα νοσηρό φαινόμενο που ξέρει να κρύβεται καλά.

Εκφράζουμε τη θέλησή μας να σπάσουμε τα δεσμά του φόβου γιατί ο φόβος χτίζει τα τείχη της σιωπής, της υποτροπής και της συγκάλυψης.

Εκπληρώνουμε, για τα παιδιά μας, το ηθικό χρέος να ανοίξουμε τον ουρανό στα παιδικά μάτια και στο παιδικό γέλιο.

Τους το οφείλουμε άλλωστε.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.