Προμήθειες Άμυνας 3η Συνεδρίαση (Δευτερολογία)

Διαρκής Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων

Επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Υπηρεσιών και Προμηθειών στους τομείς της Άμυνας και της Ασφάλειας – Εναρμόνιση με την Οδηγία 2009/81/ΕΚ – Ρύθμιση θεμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας». (3^η συνεδρίαση) (Δευτερολογία)

Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Θα μου επιτρέψετε για λίγο χρόνο να διατυπώσω κάποιες σκέψεις. Νομίζω ότι και παρέμβαση του Υπουργού μας διευκολύνει να κάνουμε μια συζήτηση πιο ουσιαστική και όχι τόσο στο τεχνικό κομμάτι του νομοσχεδίου.

Άκουσα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις παρατηρήσεις των συναδέλφων εισηγητών από την αντιπολίτευση, οι οποίες είναι στη κατεύθυνση των στόχων που βάζει το Υπουργείο. Δηλαδή, της διασφάλισης της πλήρους διαφάνειας των διαδικασιών, της θωράκισης και οικονομικής και αμυντικής της χώρας.

Υπάρχουν κάποιες επιμέρους παρατηρήσεις. Βέβαια, το πρώτο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε και απευθύνονται στους συναδέλφους εισηγητές, είναι ποιες από αυτές τις παρατηρήσεις αφορούν εθνική νομοθεσία και ποιες έχουν σχέση με την ενσωμάτωση κοινοτικής οδηγίας. Γιατί, όπως ανέφερε και ο κ. Υπουργός, έχει γίνει μια διεξοδική συζήτηση σε ομάδες εργασίας, έγιναν προσπάθειες να βελτιωθούν κάποιες διατάξεις για την εθνική αμυντική βιομηχανία. Παρέλαβε η ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας μια δουλειά που είχε ή γίνει ή τουλάχιστον δρομολογηθεί από την προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας, σε σχέση με αυτή την κοινοτική οδηγία. Άρα, θα πρέπει για να μπορούμε να υποστηρίζουμε και αυτά τα οποία λέμε, να δούμε τι είναι το εφικτό και θα πρέπει να ξεκαθαριστεί αυτό νομίζω και από την ηγεσία Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Τι μπορούμε να αλλάξουμε και τι δεν μπορούμε, για να μην εμφανίζονται σ’ αυτή την αίθουσα και ξεχνάω τον εαυτό μου, κάποιοι λιγότερο ή περισσότερο υποστηρικτές της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, πάντα, κύριε Πρόεδρε, στη γνωστή τακτική του κρατικού προστατευτισμού, που τόσα χρόνια εφαρμόσαμε, για το οποίο όμως μας έχουμε εγκαλέσει οι κοινοτικές αρχές.

Τώρα, θα μου επιτρέψετε να μην αντισταθώ, να κάνω κάποιες παρατηρήσεις σε επιμέρους σχολιασμούς και προτάσεις των συναδέλφων από την αντιπολίτευση. Στο άρθρο 2, παράγραφος 4, είπε ο κ. Κοραντής, τον οποίο πραγματικά σέβομαι και εκτιμώ και το λέω ειλικρινά, για την Επιτροπή της Βουλής, νομίζω την Εξοπλιστικών. Νομίζω ότι η θεσμοθέτηση και η λειτουργία αυτής της Επιτροπής ήταν πραγματικά μια καινοτομία προς τη διαφάνεια και μια καινοτομία, μια κίνηση η οποία την ήθελε σύσσωμο το πολιτικό φάσμα και την αποδέχθηκε και βεβαίως, την ενίσχυσε με την ενεργό μετά συμμετοχή. Θεωρώ τη λειτουργία αυτής της Επιτροπής ότι αποτελεί καταρχάς ένα τεκμήριο διαφάνειας και ανοικτών διαδικασιών. Δεν υπάρχουν, λοιπόν, διαδικασίες, κλειστές διαγωνιστικές όπως το παρελθόν, οι οποίες μπορούν να τα χαρακτηριστούν ύποπτες, μπορεί να κατηγορηθούν για τη χρησιμότητα ή για το κόστος το οποίο επιφέρουν στα δημόσια οικονομικά της χώρας αυτή την πολύ κρίσιμη συγκυρία. Νομίζω όμως ότι κανένας από τους συναδέλφους της αντιπολίτευσης, εάν βρεθεί στη θέση του κυβερνητικού λειτουργού, δεν θα ήθελε να είναι επί μονίμου στοχοποιούμενος για τη χρησιμότητα αυτών των οποίων εισηγείται, τα οποία γίνονται γνωστά σε όλα τα κόμματα της Βουλής, γιατί συμμετέχουν σ’ αυτή την Επιτροπή. Εν τέλει, επειδή μπορεί κάποιος να έχει αυξημένα αντανακλαστικά στο μέλλον, γιατί μπορεί, πιθανόν, σε μια ακραία περίπτωση, η πολιτική συγκυρία να του επιτάσσει τότε, να κατηγορηθεί ο Υπουργός το 2011 μετά από κάποια χρόνια. Νομίζω ότι πρέπει να υπάρχει μια θεσμική θωράκιση. Δεν λειτουργεί αυτή η Επιτροπή ως «κολυμβήθρα του σιλωάμ». Όπως νομίζω ότι δεν υπάρχει κάτι πιο διαφανές, πιο ανοιχτό, όπου και οι διαφορετικές απόψεις κατατίθενται και καταγράφονται, πρέπει όμως να λαμβάνονται κάποιες αποφάσεις. Δεν μπορεί σήμερα να λειτουργεί, κύριε Πρόεδρε, το πολιτικό σύστημα με το δάχτυλο στη σκανδάλη, με το πιστόλι στον κρόταφο. Σε κάθε απόφαση να υπάρξει υποψία κατηγορίας ή χρήσης για μικροπολιτικούς λόγους και να σπιλώνεται υπολήψεις και πολιτικές πορείες γιατί μπορεί να το επιβάλλει η πολιτική συγκυρία στο μέλλον. Νομίζω ότι σ’ αυτό, χωρίς διάθεση συγκάλυψης, χωρίς διάθεση συντεχνιακή, αλλά με μία ρεαλιστική προσέγγιση, θα πρέπει να βρούμε τη θεσμική θωράκιση ώστε και η διοίκηση να προχωράει και να μην υπάρχει η μόνιμη ανάθεση στη Βουλή εκτελεστικών αρμοδιοτήτων, αλλά βεβαίως να μπορεί και εκτελεστική εξουσία να κάνει τη δουλειά της, με τους μέγιστους όρους διαφάνειας και ασφάλειας, χωρίς πάντα να αισθάνεται απειλούμενη.

Στο τρίτο άρθρο, για την εθνική αμυντική βιομηχανική στρατηγική. Το πρωί, οι φορείς είπανε με εμφατικό τρόπο και απαίτησαν συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Νομίζω ότι η απάντηση του Υπουργού, σε μεγάλο βαθμό, για να μη πω καθολικά, ξεδιαλύνει το τοπίο και βεβαίως την ανασφάλεια, την αγωνία που εξέφρασαν οι φορείς για την πολιτική βούληση του Υπουργείου, για τη διάθεση που έχει και το χρόνο να υλοποιήσει αυτή τη βιομηχανική στρατηγική. Συμφωνώ και εγώ όμως, ότι δεν μπορούμε, σ’ αυτό το νομοθετικό πλαίσιο, να βάλουμε συγκεκριμένους στόχους στους οποίους εμπλέκονται, το είπαν και το πρωί και το επαναφέρω και τώρα, επιχειρησιακοί παράγοντες των ενόπλων δυνάμεων. Νομίζω ότι αυτό δεν μπορεί να είναι αντικείμενο ενός νομοθετικού πλαισίου. Θέλω να επαναλάβω ότι ακόμα και τώρα υπάρχει πρόβλεψη, η Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων της Βουλής, στην οποία συμμετέχουν επίσης όλα τα κόμματα, να έχει γνώση και να διατυπώνει τη γνώμη της για αυτή τη στρατηγική.

Για τις αρμοδιότητες των Επιτελείων, νομίζω ότι συμφωνούν όλα τα κόμματα. Βεβαίως, έβαλε ο κ. Τζίμας ή ο κ. Κοραντής, για τη μη παραλαβή, να προβλεφθεί νομοθετικά. Νομίζω ότι αυτό εξυπακούεται, δεν χρειάζεται να το αποτυπώσουμε. Νομίζω όμως ότι είναι πολύ σωστό και είναι και λογικό να ξεκαθαρίζονται αρμοδιότητες και μην υπάρχει αυτή η σύγχυση που γεννά φαινόμενα γραφειοκρατίας. Θα μου επιτρέψετε να πω, κύριε Πρόεδρε, ότι είναι και εστία, πολλές φορές, διαφθοράς, μέσα από φωτογραφικές διατάξεις, φωτογραφικές τεχνικές προδιαγραφές, οι οποίες ξεκινούν φωτογραφικά και προφανώς ολοκληρώνονται φωτογραφικά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Στο 7^ο άρθρο, θα ήθελα να ρωτήσω κάτι, κ. Υπουργέ, επειδή βλέπω ότι επαναφέρετε στη συζήτηση την Εγχώρια Βιομηχανική Συμμετοχή και την Ελληνική Προστιθέμενη Αξία, αφήνω τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα. Νομίζω ότι, όλοι έχουμε τον κοινό νου και τη λογική να συμφωνήσουμε ότι αυτός ο όρος όχι μόνο δεν ήταν επωφελής, αλλά ήταν πραγματικά ένας όρος, ο οποίος γεννούσε φαινόμενα κακοδιαχείρισης και δεν μπορούσε, βεβαίως, να αξιολογηθεί με έναν τρόπο κοινά αποδεκτό. Θέλω, λοιπόν, να ρωτήσω – επειδή βλέπω και, βεβαίως, υποστηρίζω και εγώ ότι με βάση το Κοινοτικό Δίκαιο δεν μπορούμε να κάνουμε προστατευτισμό με όρους ιθαγένειας – εάν θα ήταν χρήσιμο να φέρετε κάποιες αποφάσεις που υπάρχουν ή κάποιες συστάσεις, ώστε να πειστούν όλοι σε αυτή την Αίθουσα ότι αυτό δεν είναι μια κατ’ ανάγκη πρωτοβουλία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου, αλλά είναι μια συμμόρφωσή μας σε στοιχειώδεις κανόνες Κοινοτικού Δικαίου, γιατί να υπάρχει, δηλαδή, κάτι αιωρούμενο ή ότι μπορούμε να το διατηρήσουμε, αλλά εμείς πολιτικά θέλουμε να το καταργήσουμε.

Τώρα, στο άρθρο 8, δεν ξέρω εάν η απομαγνητοφώνηση θα ήταν ο κατάλληλος τρόπος για να πειστούμε για τη διαφάνεια των επαφών μεταξύ στρατιωτικών παραγόντων και οικονομικών φορέων. Νομίζω ότι, είναι ένα πολύ καλό βήμα. Πιστεύω ότι, οι φορείς το πρωί το χαιρέτισαν και μάλιστα ο Πρόεδρος της Εταιρείας Αεροδιαστημικής και Άμυνας είπε ότι: «Εμάς η διαφθορά, σαν εγχώρια βιομηχανία, μας έπληττε βάναυσα και χαιρετίζουμε αυτή την πολιτική πρωτοβουλία του Υπουργείου να βάλει επιτέλους κανόνες διαφάνειας». Βεβαίως, δεν μας απάντησαν οι φορείς, εάν στο παρελθόν στη διαφθορά, που, σύμφωνα με την κοινή γνώμη και με αρκετά στοιχεία, υπήρχε, πώς αυτοί συμμετείχαν. Γιατί η διαφθορά απαιτεί κάποιον, ο οποίος θα δεχτεί, αλλά και κάποιον, ο οποίος θα δώσει ή θα παρακινήσει κάποιον να δεχτεί.

Νομίζω ότι, οι φορείς το πρωί απέφυγαν εντέχνως να μας πουν, εάν σε αυτή την έντιμη συμφωνία, που προτείνει το Υπουργείο και, βεβαίως, συνεπάγεται και την ανάληψη ατομικής ευθύνης από τους φορείς για το κατά πόσο θα εφαρμόσουν αυτούς τους κώδικες δεοντολογίας όχι τόσο στο εσωτερικό του Οργανισμού τους, αλλά κυρίως στις επαφές τους με τους θεσμικούς φορείς, εάν θα δεχτούν αυτή την πρόκληση και εάν θα συμβάλλουν και αυτοί σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο είναι απαραίτητο και βοηθάει στη δημοσιονομική βελτίωση της χώρας, η οποία δεν χρειάζεται να πω σε ποια κατάσταση βρίσκεται.

Νομίζω, λοιπόν, ότι, τα άρθρα 8 έως και 10, τα οποία είναι πρωτοπόρα, μπορεί να φαίνεται ότι είναι εκ του περισσού, ότι δεν διασφαλίζουν, δεν καταλαβαίνω, λοιπόν, γιατί υπήρχε αντίδραση για την απαγόρευση πρόσληψης συνταξιούχων στρατιωτικών για τρία χρόνια μετά την αποχώρησή τους από ιδιώτες φορείς. Δηλαδή, το αυτονόητο. Έχουμε, κύριε Πρόεδρε, φαινόμενα στελεχών ανώτατων σε κομβικές θέσεις των Ενόπλων Δυνάμεων στον τομέα των εξοπλισμών, οι οποίοι μετά την αποχώρησή τους όχι, βεβαίως, στην Ελλάδα, αλλά στο εξωτερικό έγιναν σύμβουλοι και εταίροι πολυεθνικών επιχειρήσεων στον τομέα των αμυντικών δαπανών. Δηλαδή, αυτό το οποίο βγάζει μάτι και το οποίο προκαλεί το δημόσιο αίσθημα όχι τώρα, αλλά ανέκαθεν προκαλούσε – απλώς δεν υπήρχαν ισχυρά αντανακλαστικά μέχρι πρόσφατα ίσως – νομίζω ότι πρέπει να το θεσμοθετήσουμε και όχι μόνο για τρία έτη, αλλά, ίσως, θα πρέπει να είμαστε ακόμη πιο αυστηροί, να κόψουμε τον ομφάλιο λώρο κάθε υποψίας διαφθοράς, διαπλοκής ή υποστήριξης από ανθρώπους, που έχουν νευραλγικές θέσεις. Θέλω να πω, κύριε Πρόεδρε, ότι δεν είναι η πλειοψηφία των ανθρώπων αυτών, των στελεχών, που έχουν μπει στο φαύλο κύκλο της διαφθοράς, υπάρχουν όμως και κάποιοι, οι οποίοι το έχουν κάνει και το έχουν κάνει εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος.

Κύριε Υπουργέ, θα μου επιτρέψετε να κάνω μια παρατήρηση στο άρθρο 10, στην παράγραφο 1, εδάφιο ε’. Λέτε ότι «δεν πρόσφεραν ούτε θα προσφέρουν δώρα και διάφορα» σε διάφορες κατηγορίες προσώπων και βάζετε μέσα μια αναφορά και λέτε και «σε βουλευτές». Προφανώς, εννοείτε τους Βουλευτές, που είναι μέλη της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων. Ή, επίσης, λέτε «σε Υπουργούς». Νομίζω ότι, πρέπει να γίνει λίγο πιο σαφές, γιατί η γενικόλογη αναφορά ότι εδώ οι βουλευτές τα παίρνουν, οι Υπουργοί τα παίρνουν, τα στελέχη της Αυτοδιοίκησης τα παίρνουν, για να μην αφήνουμε να αιωρούνται φήμες ή υποψίες ή για να μην νομοθετούμε. Θα ήθελα να διατυπωθεί σαφώς, γιατί αυτό λέει ότι το κάθε μέλος του Ελληνικού Κοινοβουλίου είναι εν δυνάμει ύποπτος ότι θα πάρει χρήματα και θα διαμορφώσει συνθήκες. Νομίζω ότι, αυτό είναι άδικο, είναι ισοπεδωτικό, μπορεί να ακούγεται ευχάριστα στην κοινή γνώμη, η οποία ξέρουμε ότι βάλλει κατά της Βουλής και των Βουλευτών, αλλά θεωρώ, όμως, ότι θα πρέπει να είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί στη διατύπωση, πιο συγκεκριμένοι. Αναφέρεστε, προφανώς, στους Βουλευτές, οι οποίοι είναι μέλη της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων.

Παίρνω το λόγο, γιατί δεν θα ήθελα να αφήσω να αιωρείται κάτι. Σχετικά με την ομιλία του κ. Κοραντή, του οποίου οι τοποθετήσεις χαρακτηρίζονται από λεκτική και λογική αρτιότητα που μας εκπλήσσει κάθε φορά, εγώ συνηγόρησα σε αυτό που είπε ο κ. Κοραντής ότι δεν είναι η πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας ούτε της συμπολίτευσης που το εισηγείται να χρησιμοποιηθεί αυτή η Επιτροπή ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ. Θέλω, όμως, να επιστήσω την προσοχή και σε εσάς και στον κ. Υπουργό, επειδή ο ρόλος της Επιτροπής αυτής είναι διαρκής και παρακολουθεί συμβάσεις από την αρχή μέχρι το τέλος, φθάνουμε, κ. Υπουργέ στο κομμάτι των θερινών τμημάτων και το λέω γιατί έχει συμβεί αυτό. Δηλαδή, η επιτροπή αυτή συνεδρίαζε και θα συνεδριάζει και κατά τη διάρκεια των τμημάτων διακοπής των εργασιών της Βουλής. Ένας Βουλευτής ο οποίος θα κληθεί να είναι μέλος της Επιτροπής αυτής τον Ιούλιο του 2011 για μία συνεδρίαση και δεν θα έχει την ενημέρωση του τι έχει γίνει από τον Οκτώβριο του 2010, θα πάρει θέση και θα αποφασίσει για κάτι που μπορεί στο μέλλον να είναι υπόλογος. Δηλαδή, ίσως θα έπρεπε αυτή η επιτροπή, κατά τη διάρκεια διακοπής των εργασιών της Βουλής, να μη συνεδριάζει με άλλη σύνθεση πέραν των μελών που συμμετέχουν στη διάρκεια της Διαρκούς Επιτροπής. Επειδή είναι ολιγομελής αυτό είναι πολύ δύσκολο. Και δεν το λέω γιατί πρέπει να απαλλαγεί ο συνάδελφος από ενδεχόμενη ευθύνη στο μέλλον, αλλά γιατί θα πρέπει αυτή η Επιτροπή να έχει μια ροή και μια συνέχεια στον τρόπο με τον οποίο παίρνει τις αποφάσεις, παρακολουθεί τις αποφάσεις των οποίων ο χαρακτήρας δεν είναι δεσμευτικός, αλλά είναι σημαντικός – δεν μπορούμε να πούμε ότι υποτιμούμε το γεγονός ότι οι Βουλευτές πήραν θέση θετική ή αρνητική υπέρ μιας εισήγησης του Υπουργείου ή του ΚΥΣΕΑ – όμως θα πρέπει να αποδίδονται και ευθύνες στα πρόσωπα που έχουν πραγματικά την ευθύνη, και εννοώ στην Επιτροπή της Βουλής και όχι σε κάποιον, ο οποίος βρέθηκε σε μια συνεδρίαση σε ένα τμήμα διακοπής, να πει ένα «ναι» ή «όχι» και χωρίς να έχει το follow up και την πλήρη ενημέρωση στο μέλλον να λογοδοτήσει.