Επαγγελματική Εκπαίδευση: η μεταρρύθμιση που δεν έγινε-ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ESOS.GR

Η μεταρρύθμιση της επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι σήμερα πιο επιτακτική από ποτέ, καθώς η ελληνική κοινωνία και οικονομία όχι μόνο αναζητούν τρόπους να ενσωματώσουν αποτελεσματικά τους νέους στην αγορά εργασίας, αλλά βρίσκονται αντιμέτωπες με τεράστιες προκλήσεις σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον.

Μια τέτοια μεταρρύθμιση θα πρέπει να υπηρετεί ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό πρότυπο για τη χώρα, να εστιάζει στις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για τον 21^ο αιώνα και να συνυπολογίζει όχι μόνο τις τρέχουσες ανάγκες σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, αλλά και τις τάσεις που διαμορφώνονται για τα επαγγέλματα του μέλλοντος, ειδικά μετά από την τεχνολογική επανάσταση που επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη.

Δυστυχώς, όμως, εάν η εκπαίδευση γενικότερα παρομοιάζεται σήμερα με έναν ασθενή, τότε θα λέγαμε ότι η επαγγελματική εκπαίδευση αποτελεί τον μεγάλο ασθενή. Οι προκλήσεις και οι παθογένειες που αντιμετωπίζει οφείλονται σε παράγοντες που επισημαίνονται διαχρονικά, αλλά…μέχρι εκεί.

Κάθε φορά που μια μεταρρύθμιση επιχειρεί να δημιουργήσει τις βάσεις για βελτιώσεις, μένει συνήθως μετέωρη, χωρίς την αναγκαία υποστήριξη, χωρίς αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της, χωρίς συνέχεια.

Η κατάσταση αυτή έρχεται τελικά να ενισχύσει παγιωμένες κοινωνικές προκαταλήψεις, που θεωρούν την επαγγελματική εκπαίδευση κατώτερη και με χαμηλότερο κύρος σε σχέση με την ακαδημαϊκή, καθιστώντας την λιγότερο ελκυστική.

Η σημερινή κατάσταση δημιουργεί, εύλογα, πολλούς προβληματισμούς: Τα προγράμματα της επαγγελματικής εκπαίδευσης δεν είναι πλήρως εναρμονισμένα με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ομαλή μετάβαση των αποφοίτων στον εργασιακό χώρο. Οι διαθέσιμες ειδικότητες δεν καλύπτουν το φάσμα των σύγχρονων επαγγελματικών αναγκών και η προσέγγιση στην εκπαίδευση συχνά είναι πολύ θεωρητική, παρωχημένη ή ακόμα και αποκομμένη από την πρακτική εφαρμογή. Οι εκπαιδευτικοί συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης, λόγω των περιορισμένων πόρων και της έλλειψης σύγχρονου εξοπλισμού. Οι μαθητές δεν λαμβάνουν επαρκή συμβουλευτική για τις επαγγελματικές τους επιλογές και διαδρομές, ενώ οι απόφοιτοι της επαγγελματικής εκπαίδευσης αντιμετωπίζουν προκαταλήψεις και περιορισμένες προοπτικές καριέρας.

Για την αντιμετώπιση αυτών των παθογενειών και των σύγχρονων προκλήσεων είναι απαραίτητη η στρατηγική αναθεώρηση του συστήματος επαγγελματικής εκπαίδευσης. Μια τέτοια αναθεώρηση θα  πρέπει να εστιάζει στον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Θα πρέπει, επίσης, να περιλαμβάνει τη συνεργασία με τον επιχειρηματικό τομέα, αλλά και την ανάπτυξη προγραμμάτων διπλού συστήματος που συνδυάζουν τη θεωρητική με την πρακτική εκπαίδευση.

Ουσιώδη προαπαιτούμενα αποτελούν η ενίσχυση των υποδομών και η επαρκής χρηματοδότηση. Η πιστοποίηση των επαγγελματικών δεξιοτήτων και η αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις, ώστε να ενισχυθούν οι προοπτικές καριέρας των αποφοίτων, βελτιώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη δημόσια εικόνα και το κύρος της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Η επένδυση στη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και η ενσωμάτωση των τεχνολογικών καινοτομιών στην εκπαίδευση αποτελούν κρίσιμες παραμέτρους για την αποτελεσματικότητά της.

Δυστυχώς, η νομοθετική παρέμβαση αυτών των ημερών από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, αντί να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, ενισχύει τελικά τις διαχρονικές παθογένειες. Με τη δημιουργία εκπαιδευτικών υπερδομών όπως τα ΚΕΕΚ, επιστρέφει στη δεκαετία του 1970 αναβιώνοντας τα ΚΕΤΕ. Τα ΕΠΑΛ υποβαθμίζονται, ενώ η αναβάθμιση των ΙΕΚ που μετονομάζονται σε ΣΑΕΚ είναι προβληματική, αφού εστιάζει στην ενίσχυση των ιδιωτικών ΙΕΚ. Η έμφαση δίνεται στην κατάρτιση και όχι στην εκπαίδευση. Το σύστημα διοίκησης γίνεται υπερσυγκεντρωτικό, με τρόπο που προσφέρει πολλά περιθώρια για κομματικές παρεμβάσεις. Η ουσιαστική μεταρρύθμιση απουσιάζει, ενώ περισσεύει το δήθεν μεταρρυθμιστικό αφήγημα της κυβέρνησης που εξυπηρετεί μόνο επικοινωνιακές σκοπιμότητες.

Εν κατακλείδι, σήμερα ζητείται όραμα, σχέδιο για το μέλλον και αποφασιστικές τομές. Οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ τα προσφέρουν. Οι παρεμβάσεις της Νέας Δημοκρατίας θυμίζουν τον τίτλο του βιβλίου του αείμνηστου Αλέξη Δημαρά «Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε».

https://www.esos.gr/arthra/86424/epaggelmatiki-ekpaideysi-h-metarrythmisi-poy-den-egine-arthro-toy-m-katrini-sto-esos