Εκτός του Σχεδίου Ελλάδα 2.0 το 90% των ελληνικών επιχειρήσεων- ΟΜΙΛΙΑ

Η πανδημική κρίση ανέδειξε τη σημασία μιας πολυδιάστατης οικονομίας , της εγχώριας παραγωγής προϊόντων για την επάρκεια αγαθών, το πόσο κρίσιμη είναι η παραγωγική αυτονομία της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης.

Ανέδειξε τη σημασία του μετασχηματισμού του οικονομικού μας μοντέλου, ώστε η οικονομία μας να αποκτήσει  βάθος, να είναι παραγωγική, να είναι καινοτόμα, να είναι εξωστρεφής.

Αυτή είναι η προϋπόθεση για να διασφαλίσουμε κοινωνική συνοχή, ανάπτυξη για όλους και για να συμμετέχουμε στο Ευρωπαϊκό κύμα του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού των οικονομιών και κοινωνιών.

Η ανάγκη αυτή δεν είναι καινούργια. Η εγχώρια δραματική κρίση που κορυφώθηκε πριν μια δεκαετία  οφειλόταν κυρίαρχα στο δημοσιονομικό εκτροχιασμό της κυβέρνησης Καραμανλή, αλλά και στο ότι η χώρα δανειζόταν για να καταναλώνει εισαγόμενα προϊόντα, σε τεράστια δυσαναλογία με την παραγωγή και τις εξαγωγές μας.

Και σήμερα ο κίνδυνος αυτός δεν έχει εξαλειφθεί. Ο πακτωλός χρημάτων που συνιστούν οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ κατά της μεσοπρόθεσμης ευημερίας των πολιτών, αν γίνει απλώς το έναυσμα για κατανάλωση εισαγόμενων αγαθών και δεν μετουσιωθεί σε παραγωγικές επενδύσεις που δημιουργούν ποιοτικές θέσεις εργασίας.

Ας διδαχθούμε λοιπόν από αυτές τις 2 κρίσεις. Αν θέλουμε να πλησιάσουμε προς τις πιο προηγμένες οικονομίες, αν θέλουμε στη χώρα μας να υπάρχει ανάπτυξη και ευημερία χωρίς αποκλεισμούς καθώς και προοπτικές για τους νέους επιστήμονες, πρέπει να σοβαρευτούμε και να δούμε πως κτίζουμε –στην πράξη, όχι στα λόγια– μια ισχυρή παραγωγική βάση που μας επιτρέπει να συμβαδίζουμε με τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, να είμαστε καινοτόμοι και εξαγωγικοί.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ως Κίνημα Αλλαγής, θεωρούμε ότι η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μέχρι σήμερα αποφάσεις σε ενωσιακό επίπεδο, στο πλαίσιο της γενικότερης πανευρωπαϊκής προσπάθειας να βοηθηθούν τα κράτη-μέλη να ξεπεράσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας και να κάνουν μια νέα αρχή.

Είναι αναμφισβήτητο ότι η ορθή αξιοποίηση των πόρων 30,5 δις ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελεί μια τεράστια ευκαιρία, ίσως την τελευταία για την παραγωγική ανασυγκρότηση και τον οικονομικό μετασχηματισμό της χώρας.

Μια ευκαιρία που εάν την εκμεταλλευθούμε σωστά, είναι πολύ πιθανό να ξεφύγει η χώρα από τη στασιμότητα των τελευταίων ετών και να κάνει πολλά βήματα μπροστά.

Θα έπρεπε όμως αυτό το εγχείρημα, αυτό το εθνικό στοίχημα να αποτελέσει προϊόν ανοικτού διαλόγου με τους παραγωγικούς και θεσμικούς φορείς, την επιχειρηματικότητα, τον κόσμο της εργασίας και το πολιτικό σύστημα.

Ο τρόπος με τον οποίο έγινε η συζήτηση κατά την παρουσίαση του σχεδίου στη Βουλή πριν 4 μήνες, αλλά και η κοινοβουλευτική διαδικασία-εξπρές που επιλέγει σήμερα η κυβέρνηση είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο ο κ. Μητσοτάκης αντιλαμβάνεται την έννοια του διαλόγου και της συναίνεσης σε πολιτικό επίπεδο για την επόμενη ημέρα της χώρας.

Αντί διαλόγου και συναίνεσης, η κυβέρνηση επέλεξε να μη γίνει δημόσια συζήτηση ούτε διαβούλευση, πέρα από κάποιες τυπικές προσκλήσεις σε συγκεκριμένους φορείς.

Ακόμα και η αναλυτική και τεκμηριωμένη έκθεση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, με δεκάδες παρατηρήσεις και προτάσεις για δράσεις με κοινωνική διάσταση που καλύπτουν κάθε πτυχή οικονομικής δραστηριότητας, ουσιαστικά πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων.

Ούτε κουβέντα, φυσικά, για διάλογο με την τοπική αυτοδιοίκηση, τους παραγωγικούς φορείς, τους εργαζόμενους και την κοινωνία των πολιτών, ούτε κουβέντα για εναλλακτικά σχέδια που προέρχονται από την Αντιπολίτευση ή για διαφορετικές ιδέες και προτάσεις.

Και εδώ είναι το πρώτο σημαντικό σημείο διαφωνίας μας με τους κυβερνητικούς χειρισμούς.

Και προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι στην Εκτελεστική Απόφαση του Συμβουλίου αναφέρεται ότι ακολουθήθηκε διαδικασία διαβούλευσης με όλους τους κοινωνικούς εταίρους, τους φορείς της αυτοδιοίκησης, ακόμα και με οργανώσεις νεολαίας!

Βέβαια, η απόφαση της Ε.Ε. βασίζεται στο ειδικό τμήμα που περιγράφεται η διαδικασία που ακολουθήθηκε…σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Είναι γεγονός ότι και οι 4 πυλώνες στρατηγικής κατεύθυνσης που περιγράφονται στο σχέδιο

1. Η Πράσινη Μετάβαση
2. Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός
3. Η Απασχόληση, οι Δεξιότητες και η Κοινωνική Συνοχή
4. Οι Ιδιωτικές Επενδύσεις και ο Μετασχηματισμός της Οικονομίας

είναι ουσιώδεις

Εμείς, εκείνο που αμφισβητούμε και ασκούμε κριτική είναι ο νεοδημοκρατικός τρόπος υλοποίησης αυτού του τεράστιου project, οι αποκλεισμοί για τους πολλούς, η αυθαίρετη επιλογή συγκεκριμένων έργων αλλά και η κοστολόγησή τους.

Γιατί, πραγματικά αυτό το σχέδιο που μας παρουσιάστηκε έχει κυρίως μεταπρατικό και όχι αναπτυξιακό χαρακτήρα.

Οι προτεραιότητες, ο σχεδιασμός της κατανομής και ο τρόπος εκταμίευσης των πόρων, είναι ολοφάνερο ότι δεν αποτυπώνουν την ελληνική πραγματικότητα, τις ελληνικές ιδιαιτερότητες, τις δικές μας κοινωνικές αξίες, ούτε και το μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης που ως Ελλάδα έχουμε ανάγκη.

Όσα περιέχει και προβλέπει, αφορούν σχεδόν αποκλειστικά τους μεγάλους ομίλους εσωτερικού και εξωτερικού που δραστηριοποιούνται στις επικοινωνίες, στην τεχνολογία, στα logistics, στην ενέργεια, στη βιομηχανία και στις κατασκευές, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η δυνατότητα παραγωγής στη χώρα και η εθνική προστιθέμενη αξία.

Τα στελέχη της Κυβέρνησης αρέσκονται να μιλούν διαρκώς για ένα σχέδιο από το οποίο δήθεν θα ωφεληθούν όλοι αλλά αυτό είναι το μεγαλύτερο ψέμα.

Δεν θα υπάρξει διάχυση των πόρων. Θα ξοδευτούν όλα εντός ενός κλειστού οικονομικού και επιχειρηματικού κύκλου, που μέλη του έχει τους λίγους και καλούς, με τους οποίους η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει επιλέξει να συνομιλεί και να συνεργάζεται.

Αδιάψευστη απόδειξη γι’ αυτό είναι η αποδοχή από την Κυβέρνηση της απαίτησης των τραπεζών, να ανατεθεί στις ίδιες η προώθηση των επενδυτικών σχεδίων αλλά και η εκταμίευση των δανείων, με την υπογραφή σχετικού πλαισίου συνεργασίας.

Οπότε, ο καθένας μπορεί να φανταστεί το βαθμό δυσκολίας και αυστηρότητας για τις δανειοδοτήσεις με το πλαίσιο που θα τεθεί, με τα υπέρμετρα αυστηρά τραπεζικά κριτήρια να αποκλείουν τη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων.

Με άλλα λόγια, ρευστότητα και δάνεια θα συνεχίσουν να είναι άγνωστα προϊόντα για τους μικρομεσαίους, τους επαγγελματίες ή τους βιοτέχνες, που μετά τον αποκλεισμό τους από τη ρευστότητα των τραπεζών, αποκλείονται και από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης.

30.000 μόνο από τις 400.000 επιχειρήσεις και τα 830.000 ενεργά επιχειρηματικά ΑΦΜ έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό.

Το Παρατηρητήριο Ρευστότητας-στο οποίο προεδρεύει ο υπουργός Οικονομικών-έχει διακοσμητικό χαρακτήρα, ενώ οι τράπεζες συνεχίζουν να μη διοχετεύουν τη ρευστότητα στην αγορά παρά τις συσκέψεις με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Οικονομικό επιτελείο που κατά τα άλλα πανηγυρίζει για τη δήθεν μείωση των κόκκινων δανείων που ,θεωρητικά, θα επέτρεπε στις τράπεζες να απελευθερώσουν πόρους στην αγορά, κάτι που προφανώς δε γίνεται

Καμία υποστήριξη λοιπόν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις για τον αγώνα επιβίωσης που δίνουν, παρά το ότι αποτελούν πάνω από το 96,5% του επιχειρείν, παρά το οτι απασχολούν το 99% των εργαζόμενων και παρά το οτι σε αυτές δημιουργείται το 64% της συνολικά παραγόμενης εθνικής προστιθέμενης αξίας.

Και αυτές δεν είναι απλά εκτιμήσεις δικές μας. Στις 888 σελίδες του Σχεδίου, συγκεκριμένες ονομαστικές αναφορές για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που τόσες ανάγκες έχουν, υπάρχουν μόνο :

• σε κάποια έργα ενεργειακής απόδοσης για ανακαίνιση,
• σε κάποια προγράμματα για «πράσινες δεξιότητες» και
• στον Άξονα 2.3 για τον «Ψηφιακό Μετασχηματισμό» τους, δηλαδή για την προμήθεια εφαρμογών ηλεκτρονικών πληρωμών, ψηφιακής διαφήμισης, τηλεργασίας, κτλ.

Δηλαδή πραγματικά ψίχουλα.

Και αυτό είναι το δεύτερο σημαντικό στοιχείο διαφωνίας μας με τους κυβερνητικούς χειρισμούς.

Και προκαλεί, επίσης, εντύπωση ότι στην απόφαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου διαπιστώνεται σημαντική πρόοδος στην παροχή ρευστότητας στις επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι στη σύσταση του Συμβουλίου τον Ιούλιο του 2020 αναφέρεται ρητά η ανάγκη παροχής ρευστότητας, με έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ένα από τα 12 πρώτα έργα που εντάχθηκαν προς υλοποίηση, είναι η «Ψηφιοποίηση Αρχείου 390 Υποθηκοφυλακείων για το Κτηματολόγιο», με προϋπολογισμό 242,4 εκατ. €.

Ίσως έχει γίνει λάθος, γιατί ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί ότι το ποσό αυτό είναι πραγματικά αστρονομικό, για τέτοιου είδους έργο. Όσα εκατ. σελίδες και να αφορά, καλό θα ήταν να δοθούν κάποιες εξηγήσεις για το πως φθάσατε σε αυτό το ύψος ποσού, δεδομένου ότι για την ψηφιοποίηση προφανώς και δεν απαιτείται πανάκριβος εξοπλισμός.

Αυτά διαβάζουμε και είμαστε διστακτικοί.

Θα μπορούσατε, για παράδειγμα, τα υπερβάλλοντα εκατομμύρια από αυτό το έργο, να τα διαθέσετε σε δράσεις για τον πρωτογενή τομέα, τη γεωργία και την κτηνοτροφία, των οποίων η συνεισφορά στο ΑΕΠ μειώνεται συνεχώς, με αποτέλεσμα να εξακολουθούμε να μην είμαστε αυτάρκεις και να εξαρτώμεθα απόλυτα από τις εισαγωγές τροφίμων.

Πιθανό και σε άλλα έργα και δράσεις να υπάρχουν ανάλογα λάθη εκτίμησης κόστους, οπότε θα μπορούσαν συνολικά να αποδεσμευτούν σημαντικά κονδύλια για άλλους σκοπούς.

Όπως, για παράδειγμα, σε δράσεις κατά της ερημοποίησης της υπαίθρου ή για την ανάσχεση της δημογραφικής γήρανσης της χώρας, ή σε δράσεις νησιωτικής πολιτικής, για την οποία δεν υπάρχει κανένα σχέδιο που να στοχεύει στην απεξάρτηση από τη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού και την ανάπτυξη εναλλακτικών οικονομικών δραστηριοτήτων.

Θα περιμέναμε επίσης να υπάρχει αναγνώριση της αξίας των δημόσιων υποδομών υγείας, εκπαίδευσης και μεταφορών, με προτεραιοποίησή τους στους άξονες. Το ποσό των 1.486 εκατ. €, που προβλέπεται για το σύνολο των δράσεων σε αυτόν τον τόσο κρίσιμο τομέα, δεν κρίνεται επαρκές.

Όμως, ακόμα και βασικότατοι άξονες πάσχουν, όπως ο άξονας 3.1, για παράδειγμα, που ενώ θέτει σωστά ως στόχο την αύξηση των θέσεων εργασίας και την προώθηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας, εν τούτοις οι 16 σχετικές δράσεις – μεταρρυθμίσεις ελάχιστα προβλέπουν για :

• την αξιοπρεπή εργασία,
• την ενίσχυση της μισθολογικής ισότητας μεταξύ των δύο φύλων και των ίσων ευκαιριών απασχόλησης για όλους,
• τη μείωση της άτυπης απασχόλησης, ιδιαίτερα των νέων
• την ασφάλεια στους χώρους εργασίας
• όσους πρόωρα αποσύρονται από την αγορά εργασίας και αναζητούν μια ασφαλιστική «γέφυρα»’ μέχρι τη συνταξιοδότησή τους, π.χ. μέσω κοινωφελούς εργασίας, το οποίο θα αντιμετωπίσουμε σύντομα όταν χιλιάδες έμποροι και επαγγελματίες, λόγω συσσωρευμένων χρεών και μειωμένου τζίρου, θα αναγκαστούν να βάλουν λουκέτο στις επιχειρήσεις τους, λίγα χρόνια πριν συνταξιοδοτηθούν

Επιπρόσθετα, όταν στο σχέδιο γίνεται λόγος για «Μεταρρυθμίσεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα», η Κυβέρνηση εννοεί την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους και τη μείωση των κόκκινων δανείων με διευκόλυνση των γρήγορων πτωχεύσεων και των άμεσων πλειστηριασμών.

Εμείς, αντίθετα, υποστηρίζουμε την επαναφορά ενός προστατευτικού πλαισίου, όπως ο Νόμος 3869/10 για την προστασία των ευάλωτων ομάδων οφειλετών και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.

Για αυτή τη διαφορά αντίληψης μιλάμε και την εκ μέρους σας έλλειψη κοινωνικής διάστασης στις προτάσεις σας.

Όταν εμείς σας καλούμε να λάβετε μέτρα για την υψηλή ανεργία, δεν μπορεί η απάντησή σας να είναι ότι θα ψηφιοποιήσετε τον ΟΑΕΔ.

Δεν λύνονται τα προβλήματα μόνο με την ψηφιοποίηση, ως δια μαγείας.

Η κοστολόγηση των έργων, λοιπόν, και η αξιολόγηση των προτεραιοτήτων είναι το τρίτο σημαντικό σημείο διαφωνίας μας με τους κυβερνητικούς χειρισμούς.

Το Κίνημα Αλλαγής πολύ έγκαιρα είχε προτείνει εναλλακτικό σχέδιο που προέβλεπε:

• Πρόσθετα άμεσα μέτρα για να μείνει ζωντανή η οικονομία και όρθια η κοινωνία
• Θεσμοθέτηση κινήτρων για την επανεκκίνηση της οικονομίας μέσα
• Ολοκλήρωση των υποδομών υγείας, των δημοσίων υποδομών και των συστημάτων κοινωνικής προστασίας
• Στροφή στην παραγωγή, την αγροτική οικονομία, τη μεταποίηση, τις ανθεκτικές μορφές τουρισμού, εμπέδωση της ενεργειακής δημοκρατίας, επενδύσεις που θα ενώσουν τις δυνάμεις της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και θα δημιουργήσουν ποιοτικές θέσεις εργασίας

Φυσικά, η πρότασή μας αγνοήθηκε.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Στην παράγραφο 3 της εκτελεστικής απόφασης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει πως η χώρα μας εμφανίζει υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες: υψηλό δημόσιο χρέος σε συνθήκες υψηλής ανεργίας και χαμηλής δυνητικής ανάπτυξης.

Αυτή η επισήμανση από μόνη της κατεδαφίζει το πανηγυρικό αφήγημα που έντεχνα καλλιεργείται από την κυβέρνηση για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Με αυτό τον τρόπο, η Επιτροπή θέτει ένα σαφές πλαίσιο για την υλοποίηση του σχεδίου, αφού η ίδια απόφαση μιλά για επίτευξη συνετών μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών θέσεων και διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους, υπενθυμίζοντας ότι μετά το 2022-μέχρι τότε ισχύει η ρήτρα διαφυγής- θα επανέλθουμε στο καθεστώς επίτευξης δυσβάσταχτων δημοσιονομικών στόχων, για τους οποίους δεν έχουμε θέσει ως χώρα πλαίσιο επανδιαπραγμάτευσης.

Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι δεν θα είναι εύκολες, ούτε ανώδυνες οι εκταμιεύσεις των δόσεων, όπως προσπαθεί να μας πείσει η Κυβέρνηση.

Και αυτό γιατί οι εκταμιεύσεις δόσεων των επιδοτήσεων και δανείων συνδέονται ευθέως με την επίτευξη στόχων και οροσήμων, τα οποία περιγράφονται αδρά στην εκτελεστική απόφαση και σχετίζονται άμεσα με την υλοποίηση των μεταπρογραμματικών δεσμεύσεων της χώρας στους δανειστές της, αφού σύμφωνα με την απόφαση ‘’ το σχέδιο αξιοποιεί και συμπληρώνει βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής και οι οποίες παρακολουθούνται στα πλαίσια της ενισχυμένης εποπτείας’’.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο όσον αφορά στις επιχορηγήσεις αλλά και όσον αφορά στα δάνεια, προβλέπεται ξεκάθαρα ότι σε περίπτωση που, ως αποτέλεσμα της αξιολόγησης, η Επιτροπή διαπιστώσει ότι ορόσημα ή στόχοι δεν έχουν εκπληρωθεί ικανοποιητικά, τότε αναστέλλεται τμήμα ή και ολόκληρη η δόση ή και μελλοντικές καταβολές, έως ότου εκπληρωθούν πλήρως.

Και αυτό είναι σαφές το τι σημαίνει.

Κυρίες και Κύριοι βουλευτές,

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης έπρεπε να σχεδιαστεί έτσι ώστε :

• να προσελκύει παραγωγικές και όχι μεταπρατικές επενδύσεις
• να είναι μια πρόταση που αφορά τους πολλούς και όχι τους λίγους
• να είναι μια πρόταση που να έχει ως ωφελούμενους την Ελλάδα και τους Έλληνες.

Το Ταμείο Ανάκαμψης δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως μοχλός ενός βίαιου μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας, με την εξαφάνιση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Και δυστυχώς, το μοντέλο που μας προτείνει η Κυβέρνηση ελάχιστα ανταποκρίνεται σε αυτούς τους στόχους, δεν υπηρετεί κοινωνικές αξίες, ούτε εξασφαλίζει τις συνθήκες αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου για όλους.